15 soru ve cevapta GES uygulaması nedir, ne değildir?

Gündeme getirilen ve 15 Haziran’da uygulamaya geçecek olan gelire endeksli devlet iç borçlanma senedinin (GES) vatandaşa getirilerini uzman isim anlattı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelire endeksli senetin tanımını, kapsamını, KİT’lerle ilişkisini, Türk Lirası’na değerlenmesine katkısını ve getirisini İstanbul Aydın Üniversitesi, KURSAM Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Murat Adil Salepçioğlu aktardı.

“Vatandaşı dolarizasyona karşı koruyucu bir enstrüman”
Vadandaşın enflasyona karşı kendisini koruyacak bir enstruman aradığını dile getiren Salepçioğlu uygulamayı, “Bu çerçevede dolarizasyona karşı koruyucu  enstrümanlardan biri yeniden kullanıma sokuldu. Dolarizasyona karşı daha çok Liralaşma ve dolayısıyla TL mevduat hesaplarına bir kayma söz konusu olacak.” şeklinde özetledi.

Soru ve cevaplarla yeni uygulama
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelire endeksli senet açıklamasının ardından merak edilen uygulama ile ilgili uzmanlar, anlatımı ile soru ve cevaplarla GES uygulamasına açıklık getirildi.

-GES uygulaması ne demek?
GES gelir getirici bir senet. Gelir yaratıcı önemli bir enstrüman. Bir tür devlet iç borçlanma senedi. Varlığa dayalı bir menkul kıymet olarak değerlendirebiliriz. Böylelikle belirli bir gelir sağlayacağınızı garanti altına alıyorsunuz.

-KİT’lerle ilişkisi ne?
Vatandaşların yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirebilmesi için alternatif bir araç. Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) statüsündeki bazı kuruluşların bütçeye aktarılan hasılat paylarına endekslenen senetleri içeriyor.

-Vadesi ne kadar?
1 yılın üzerinde vadesi olan, 3 aylık ödemeler şeklinde gerçekleştirilen bir uygulama.

-Uygulamanın amacı ne?
Vatandaşlarımızın tasarruflarını Türk Lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amaçlanıyor.

-GES daha önce de uygulandı mı?
GES daha önceki dönemlerde de uygulamaya alınmış bir tür gelir ortaklığı senedi olarak, Turgut Özal döneminde köprü ve otoyolların gelir ortaklığında kullanıldı.

-Getiri oranı ne olacak?
3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak asgari getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmesi önlenmiş olacak. Ancak getiri oranı yüzde olarak şu anda belli değil.

TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyon üzerinde bir eğilim yaratacağını göreceğiz. Dün bunu de destekleyen BDDK, TCMB ve SPK tarafında açıklamalar da peş peşe geldi.

-Senedin yatırımcıya sağlayacağı nihai getiri oranı nasıl hesaplanacak?
Bu uygulamada kamu kurum ve kuruluşlarından buraya aktarılacak gelir, belirli bir oran üzerinden ve 3 aylık ödemeler şeklinde gerçek kişilere aktarılacak. 15 Haziran’da talep toplama işlemlerinin başlanması sonrasında karşımıza tablo net olarak ortaya çıkacak.

-GES talep toplama işlemleri ne zaman başlayacak?
Hazine ve Maliye Bakanlığı, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri 15 Haziran 2022’den itibaren gerçekleştirilecek.

-İhracı hangi yolla olacak?
GES’ler, ülkemiz genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla ihraç edilecek.

-Asgari gelir getirisi garantisi ne anlama geliyor?
DİBS getiri olarak gerçek kişilere satışı yapılan ve belirlinin kriter ve ölçütlere göre de getirisi olan önemli getiri yaratıcı enstrümanlardandır.

-Finansal piyasaların GES’ten beklentisi nedir?
Finansal piyasaların beklentisi daha çok enflasyona dayalı bir enstrüman olarak öngörülüyor.

Bu tür bir gelire endeksli DİBS diye kısaca özetlediğimiz “Devlet İç Borçlanma Senetleri” şeklindeki bir enstrumanın getirileri finansal piyasalarca takip edilecek.

-Uygulamanın ayrıntıları ne zaman netleşecek?
Uygulamanan detayları ve düzenleme 15 Haziran’da netleşecek.

-Uygulamanın Türk ekonomisine etkisi ne olacak?
Uygulamanını ekonomiye etkisini, detayların açıklandığı tarih olan 15 Haziran’da göreceğiz. Dolarizasyona karşı TL’nin korunmasına destek olması beklentisi taşınıyor.

-Uygulamanın kur baskısına etkisi olacak mı?
Kur korumalı mevduat hesabı, kurun önünde bir takoz etkisi yarattı. GES’in de kur önünde Liralaşmaya etkisi olması bekleniyor.

-Uygulamanın riski nedir?
Enflasyona karşı korumalı olan bir yatırımdan daha az riskli bir yatırım aracıdır. Hazineye de minimum bir risk ortaya koyar. Aktarılacak gelir de güvenli bir limandır.

Örnek hesaplama
GES uygulamasında 100 liranızı hesaba yatırıp, bir yılda yıllık enflasyon kadar olan yüzde 70 (Bu rakam netleşmedi) gelir elde ediyorsunuz ve bunu 3’er aylık vadelerle alıyorsunuz.