Aybüke Türk Haber "Habere Bozkutça Bakış"
Türkiye’nin Amerika’nın asli müttefiği olduğunu ifade eden ABD Büyükelçisi Jeff Flake, Türkiye’nin dünya sahnesinde de önemli bir oyuncu olduğunu dile getirdi.
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Türkiye-ABD ilişkilerini ve Türkiye’nin önemini anlattı.
Türkiye’nin dünya sahnesinde giderek daha büyük bir oyuncu olduğunu söyleyen Flake, hiçbir şeyin kendisini Türkiye’de olmak kadar mutlu edemeyeceğini belirtti.
“TÜRKİYE, DÜNYA SAHNESİNDE ÖNEMLİ BİR OYUNCU”
Türkiye’nin ABD’nin asli müttefiki olduğunun altını çizen ABD Ankara Büyükelçisi Flake, “Türkiye bizim asli müttefikimiz ve dünya sahnesinde önemli bir oyuncu. Türkiye, Rusya’nın bölgedeki maceracılığını ve saldırganlığının geriye itilmesi açısından önemli bir müttefiktir.” şeklinde konuştu.
“HİÇBİR ŞEY BURADA OLMAK KADAR BENİ MUTLU EDEMEZDİ”
Flake, hiçbir şeyin kendisini Türkiye’de olmak kadar mutlu edemeyeceğini ifade ederek şunları söyledi:
“Biden yönetimi bana bir görev üstlenmeyi düşünüp düşünmediğimi sorduğunda, ‘Sadece önemli bir görev olursa düşünürüm.’ dedim ve bu görev gerçekten önemli. Türkiye önemli. Dünya sahnesinde büyük bir role sahip. Bizim için önemli bir müttefik. Dolayısıyla bu, çok önemli bir zamanda çok önemli bir görev. Hiçbir şey burada olmak kadar beni mutlu edemezdi.”
“TÜRKİYE İLE GÜVENLİĞİMİZ GÜÇLENDİ”
Büyükelçilik görevinde, “güçlü ikili ilişkilerin devamı” yönünde katkı sunacağını ve ilişkilerin daha da güçlü olabileceğini dile getiren Flake, “ABD ve Türkiye olarak mevcut yakın ilişkimizin faydasını görüyoruz. Güvenliğimiz güçlendi. Türkiye, 70 yıldır NATO’nun önemli bir üyesidir. Dolayısıyla bu alanda birçok ortak çıkarımız bulunuyor.” dedi.
Türkiye-ABD ilişkilerinin sadece güvenlik alanından ibaret olmadığını vurgulayan Flake, ekonominin de iki ülke açısından önemli ve gelişen bir alan olduğuna dikkati çekti.
“KAPSAMLI VE BÜYÜYEN BİR TİCARİ İLİŞKİMİZ VAR”
Flake, “Türkiye ile kapsamlı ve büyüyen bir ticari ilişkimiz, önemli pazarlarımız var. Dolayısıyla teşvik etmemiz ve geliştirmemiz gereken, hayati önem taşıyan pek çok şeye sahibiz.” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE, İKİNCİ EN BÜYÜK F-16 FİLOSUNA SAHİP ÜLKE”
Öte yandan Flake, Türkiye ve ABD’nin NATO nezdindeki iş birliğine ilişkin ise “Türkiye, önemli bir NATO üyesi. İkinci en büyük F-16 filosuna sahip, NATO misyonlarına en büyük katkı sunan üçüncü ülke.” dedi.
ABD’nin NATO Daimi Temsilcisi Julianne Smith’le bu hafta yaptığı telefon görüşmesini de aktaran Flake, şöyle devam etti:
“(Smith) NATO’daki rolü ve özellikle, ABD’ye ve yurt dışındaki NATO misyonlarına yönelik taahhütlerine bağlılığı nedeniyle Türkiye’ye ABD’nin teşekkürlerini iletmemi istedi. Dolayısıyla bu, özellikle Rusya gibi bir tehdit söz konusuyken son derece önemli. Şunu da söylemeliyim ki, Türkiye Ukrayna’nın egemenliğini desteklemekte kararlılığını sürdürüyor. Bu bizim için bölge ve dünya için çok önemli. Aynı zamanda egemenliğini koruması için Ukrayna’ya yardım da etti. Öte yandan Türkiye, ‘eğer bir diplomatik çözüm yolu varsa buna başvurmaya olan bağlılığımızı’ da paylaşıyor. Bu konuda büyük destek verdi.”
Halklar arasındaki bağların güçlenmesi açısından değişim programlarının son derece önemli olduğunu belirten Flake, eşi Cheryl Flake’in 1985’te Brigham Young Üniversitesi bünyesindeki “Genç Büyükelçiler” adlı müzik, dans ve performans grubunun üyesi olarak Türkiye’ye geldiğini anlattı.
Flake, “Eşim, ‘Ben o zamanlar genç büyükelçiydim, şimdi sen de daha yaşlı bir büyükelçi oldun.’ diyor. Bu, bir değişim programının neler yapabileceğine mükemmel bir örnek.” dedi.
Eğitim, değişim programları ve İngilizceye önem verdiklerini vurgulayan Flake, “Türkiye ABD’deki Avrupalı öğrenci sayısına en büyük katkı veren ülke. ABD’ye dünya genelinde gelen öğrenciler arasında ise 15. sırada yer alıyor ve bu sayı giderek artıyor. Değişim programları kapsamında ise şu anda yaklaşık 170 Türk öğrenci Fulbright Programı kapsamında ABD’de burslu öğrenim görüyor. Diğer birçok değişim programımız gibi bu, önemli bir program.” diye konuştu.
Flake, yurt dışındaki üniversitelere kayıt olduklarında dil konusunda sıkıntı yaşamamaları için Türk vatandaşlarına yönelik birçok İngilizce öğrenme programları da olduğunu aktardı.
Resmi ya da turizm amaçlı olsun, iki ülke arasında çok iyi değişim programları olduğunu söyleyen Flake, “Buradaki konsolosluğumuz oldukça yoğun. Türk vatandaşlarının ABD’ye gelmesinden çok memnunuz ve Amerikalılar da buraya gelmeyi çok seviyor.” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE, EKONOMİ ALANINDA DA ÇOK ÖNEMLİ”
Flake, iki ülkenin ekonomik iş birliğine ilişkin ise “İnsanlar Türkiye’nin sadece güvenlik alanında önemli olduğunu düşünme eğiliminde ama Türkiye ekonomi alanında da çok önemli.” dedi.
Türkiye ve ABD’nin geçen yıl, bir önceki yıla göre yüzde 28 artışla yaklaşık 28 milyar dolar tutarında ticaret yaptığını belirten Flake, “Türkiye’de 100 bin civarında iş imkanı yaratan yaklaşık 50 milyar dolar tutarında ABD yatırımı var. Bunlar büyük meblağlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Flake, Türkiye’nin ABD’ye ihracatının geçen yıl yüzde 45 arttığını anlatarak “Biliyorsunuz, (Kovid-19) salgın pek çok ülkenin ihracatını gerçek anlamda azalttı ve Türkiye bu süre zarfında ihracatını artırmayı başardı. Bunun çoğu da ABD’ye yönelikti.” dedi.
Ekonomik ilişkilerin çok önemli ve gelişmekte olduğunu söyleyen Flake, “Bazı iddialı hedefler belirledik, önceki (ABD) yönetim döneminde 100 milyar dolarlık ticaret hedefi koyduk. Bu iddialı bir hedef ama ne zaman Amerikalı ve Türk iş insanlarıyla bir araya gelsem bu hedefe ulaşmak istediklerini görüyorum. Zamanla bu hedefe ulaşacağımıza inanıyorum.” diye konuştu.
“KISA ZAMANDA GELECEK”
Flake, Türkiye-ABD ilişkilerinin geliştirilmesi için kurulması kararlaştırılan ortak mekanizmayı ve ilişkilerdeki sorunlu konuların ele alınacağı çalışma grubuna ilişkin son durumu da değerlendirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Biden’ın 31 Ekim 2021’de Roma’daki görüşmelerini hatırlatan Flake, iki ülke liderinin, Türkiye ve ABD’nin birlikte çalıştığı ya da tam olarak aynı görüşte olmadığı konulara ilişkin yüksek düzeyli diyaloğu teşvik eden bir stratejik mekanizma kurduğunu söyledi.
Flake, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman’ın geçen yıl, Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Karen Donfried’in de geçen kasım ayında Türkiye’ye geldiğini ve Türkiye’den üst düzey bir heyetin de geçen eylül ayında ABD’yi ziyaret ettiğini hatırlattı.
İki ülke arasındaki sorunların ele alınacağı çalışma grubuna dair Türkiye’nin görüşlerini içeren belgeye ABD’den ne zaman yanıt geleceğine ilişkin ise Flake, şunları kaydetti:
“Bu stratejik mekanizmadan tam olarak yararlanmak için daha üst düzey ziyaretler yapılmasını umuyoruz. Türkiye bunun için bir format belirledi ve bunu teslim aldık. Hükümetimiz, yanıt vermeden önce benim bu göreve başlamamı bekledi. Şimdi bu yanıt kısa zamanda gelecek.”
ABD’NİN PKK/YPG İLE İLİŞKİLER VE FETÖ’NÜN VARLIĞI
Flake, “Türkiye, ABD’nin terör örgütü PKK/PYD-YPG ile iş birliğini ve FETÖ’nün ABD’deki varlığını sürdürmesini, iki ülke ilişkilerinde son dönemin en ihtilaflı konuları olarak listeliyor. Artık iki ülke arasında yeni bir diyalog mekanizması olduğuna göre, terörle mücadelede yeni ve somut iş birliği adımları olacak mı?” şeklindeki soruya, Türkiye ve ABD’nin terör örgütü DEAŞ’tan kurtulma yönünde ortak taahhüdü olduğu yanıtını verdi. İki ülkenin DEAŞ’la mücadele alanında büyük adımlar attığını dile getiren Flake, Suriye’nin kuzeybatısında ölü ele geçirilen DEAŞ elebaşı İbrahim El Haşimi el Kureyşi’ye yönelik operasyonun da bu taahhüttün ne kadar önemli olduğuna işaret ettiğini anlattı.
Flake, DEAŞ’la mücadelenin henüz bitmediğini belirterek “Türkiye, bu mücadelede müttefik olmuştur.” dedi. ABD’nin, PKK’yı 1997’de terör örgütü kabul ettiğini hatırlatan Flake, “Türkiye’nin kendi vatandaşlarına karşı sorumluluğunu kabul ediyoruz. PKK tarafından katledilen Türklerin yasını tutuyoruz. Ancak IŞİD’den kurtulma çabalarımızda başarılı olduğumuzdan da emin olmalıyız. Dolayısıyla bu konuda (ülkeler arası) iş birliği yapabileceğimiz birçok alan var.” ifadelerini kullandı.
Flake, FETÖ’ye ilişkin ise “Bireysel konular ve iade talepleri ise Türk Hükümeti ile diyalog içinde olduğumuz konular. Hangi kanıtların gerekli olduğu ve benzeri konular açısından bu sorunları çözmeye çalışıyoruz. Dolayısıyla birlikte çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
F-16’LAR VE F-35’LER
F-16’ların modernizasyonu ve yeni F-16’ların alınması konusunda iki ülke arasındaki görüşmeleri de değerlendiren Flake, şunları kaydetti:
“F16’lara ilişkin görüşmeler yolunda gidiyor. Aslına bakarsanız, ‘LoR’ olarak adlandırılan talep mektubunun hazırlanmasına destek olmak için aralık ayında (ABD’den) gelen heyet gibi daha geçen hafta burada bir heyet vardı. Görüşmeler iyi gidiyor. Ancak bu uzun, karmaşık ve çok teknik bir süreç. Dolayısıyla üzerinde çalışıyoruz. Türkiye’nin bu talebini olumlu bir gelişme olarak görüyoruz ve Biden yönetimi sürece destek konusunda kararlı.”
Türkiye’nin F16’lara ilişkin talebinin NATO’ya bağlılığı da gösteren olumlu bir gelişme olduğunu dile getiren Flake, “Açıkçası birlikte çalışabilirliğe sahip olmanın son derece önemli olduğunu biliyoruz.” dedi. Flake, Türkiye’nin, F-35 savaş uçakları için ABD’ye yaptığı ödeme karşılığında bir tazminatın söz konusu olup olmadığına ilişkin ise “Bu, çok karmaşık bir süreç. Ancak avukatlar ve muhasebeciler her gün bu konu üzerinde çalışıyor. Ama üstesinden geleceğiz.” dedi.
UKRAYNA, AFGANİSTAN VE TÜRKİYE’NİN ERMENİSTAN’LA NORMALLEŞME SÜRECİ
Bölgesel gelişmeleri de değerlendiren Flake, Ukrayna’daki son duruma ilişkin, “Türkiye’nin NATO’ya üyeliğinin 70. yıl dönümü olan bu yıl burada olmak harika. Önemli bir zamandayız, bu da önemli bir ilişki. Türkiye her yerde NATO misyonlarına büyük katkı sağlıyor. Bugün neyle karşı karşıya olduğumuz düşünüldüğünde, bu katkı hiç bu kadar önemli olmamıştı.” diye konuştu.
Flake, Türkiye’nin NATO kapsamında yer aldığı önemli bir noktanın da Afganistan olduğunu belirterek ülkede Taliban’ın yönetimi devraldığı süreçte Türkiye’nin baştan sona orada bulunduğunu ve Afganistan’dan ayrılmak isteyen Amerikalılara da yardım ettiğini anlattı.
Büyükelçi Flake, “Türkiye’nin Afganistan’ın geleceğinde ve örneğin Afganistan’ı dünyaya bağlayarak Afganistan vatandaşlarının ve hepimizin yararına olacak havalimanının güvenliğinin sağlanması açısından rol oynayacağını umuyoruz. Bu, önemli bir rol.” dedi.
Türkiye’nin Ermenistan’la normalleşme sürecinin de “harika” bir gelişme olduğunu belirten Flake, “Bunu memnuniyetle karşılıyoruz. İlki Rusya’da gerçekleşen, ikincisi Viyana’da düzenlenecek görüşmeler bizi çok mutlu ediyor. Yaşananlar gerçekten çok cesaret verici. İstanbul ve Erivan arasında doğrudan uçuşların başlaması da önemli bir işaret.” değerlendirmesinde bulundu.
“YAKINDA ABD’DEN ÜST DÜZEY ZİYARETLER OLACAĞINI DÜŞÜNÜYORUM”
Flake, Türkiye’ye yakın zamanda üst düzey bir ziyaret olup olmayacağına ilişkin, “Bunu her zaman isteriz. ABD Büyükelçisi olarak buraya birçok üst düzey ziyaret yapıldığını görmek isterim. Üst düzey ziyaretler olacağını düşünüyorum. Açıkçası, biliyorsunuz ki, Ukrayna’daki durum üst düzey yetkililerimizin çok fazla zamanını ve enerjisini alıyor. Ancak yakında (ABD’den) üst düzey ziyaretler olacağını düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Kimin geleceğine ilişkin bilgi paylaşamayacağını ancak üzerinde çalıştıklarını belirten Flake, “Bu stratejik mekanizma ile karşılıklı üst düzey ziyaretlere ev sahipliği yapmamızı sağlayacak harika bir formata sahibiz. Bu ilişkinin önemi ve diyaloğa olan bu yeni taahhüt göz önüne alındığında, üst düzey ziyaretler göreceğimizi umuyorum.” dedi.
Flake, şunları kaydetti:”Türkiye, ABD’nin vazgeçilmez bir müttefikidir. Türkiye 70 yıllık NATO üyesi olarak bizim için çok önemli bir zamanda kritik bir ülkedir. Bu bizim için, bölge ve dünya güvenliği için son derece önemli. Bu, ticaret açısından da böyle. Türkiye, dünya sahnesinde giderek daha büyük bir oyuncu olarak yer alıyor. Türkiye ile ticaretimiz geçen yıl yüzde 28 artarak 28 milyar dolara ulaştı ve gelecek yıllarda bunun daha da artacağına eminim.”
EŞİNE YARDIM ETMEK İÇİN MUTFAĞA GİRDİ
ABD Kongresindeki siyasi atmosferden Türkiye-ABD ilişkilerindeki sıcak başlıkların yer aldığı diplomatik tempoya geçiş yapan Flake çifti, gündemin yorgunluğunu atacakları yerin, konutları olduğunu anlattı.
Büyükelçi Flake, bir dönem piyano öğretmenliği yapmış olan eşinin çaldığı eserleri dinledi, mutfağa girip eşinin aile ve dostlar arasında hatta Kongrede lezzetiyle ün yapmış damla çikolatalı kurabiyesini yapmasına yardım etti.
Öte yandan tenisteki iddialarını kortta ter atarak ortaya koyan Flake ailesinin bulmaya çalıştığı bir de Türk vatandaşı var.
Adını sanını bilmiyorlar ama Sefire Flake’in 37 yıl önce birlikte poz verdiği Türk’le tanışmayı çok istiyorlar. Gösterdikleri fotoğraftan o kişinin kendini tanıyıp ortaya çıkmasını umuyorlar.
5 ÇOCUKLARI VE 5 TORUNLARI VAR
10 kardeşiyle büyüyen Büyükelçi Flake ve 3 kardeşi olan Sefire Flake’in 4 oğlu, bir kızı ve 5 torunu var. Flake çifti, sık sık yaptıkları aile buluşmalarının, Türkiye-ABD arasındaki saat farkı dolayısıyla yerini görüntülü görüşmelere bıraktığını anlattı.
Geçen yaz çekilen büyük aile fotoğrafını gösteren Büyükelçi Flake, “Yeni bir fotoğraf. Çocuklar değişti ama biz hemen hemen aynıyız. İster yemek masasının başında olsun ister dağlarda, bir araya gelebileceğimiz her yerde ailece buluşmayı çok seviyoruz. Şimdi Türkiye’deyiz, aramızda birkaç saat dilimi var ama iki haftada bir görüntülü görüşmeye çalışıyoruz.” diye konuştu.
Sefire Flake de “Düşünsenize, 10 saat zaman farkı var ve tüm aile koordine olmaya çalışıyoruz. Şimdiye kadar iyi gittik.” dedi.
Flake’in Mormon inancına mensup olması, Temmuz 2021’de ABD’nin Ankara Büyükelçiliğine aday gösterilmesinin ardından Türk basınında da ilgi uyandırdı. İnancının görevine ve Türkiye’ye bakışına nasıl yansıdığını anlatan Flake, “İnancımız bizim için çok önemlidir. Aileye verilen önem gerçekten çok önemli.” dedi.
Flake, ailesinin bulunduğu Arizona’dan yaklaşık 2 bin mil uzakta bulunan Washington’da ABD Kongresindeki 18 yıllık görevi boyunca her hafta sonu eve dönmeye özen gösterdiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Sanırım 18 yılda belki bir, belki iki kez kiliseye hafta sonu ailece gitmemişizdir. Bu bizim için önemli. Burada gün içinde birçok kez duyduğum ezan sesi de paylaştığımız değerlerin hatırlatıcısı; ‘doğru olanı yapmaya ve iyi olmaya olan güçlü inanç ve aileye verilen önem.’ İnancımız çok önemli ve tam da bu sebepten kendimizi burada bu kadar rahat hissediyoruz.”
Cheryl Flake de birbirlerini bulup aşık oldukları ve aynı inanca mensup oldukları için çok şanslı olduklarını belirterek, “Nasıl bir aile istediğimizi kesinlikle biliyorduk, ortak değerlerimiz var.” ifadesini kullandı.
Sefire Flake, eşinin güçlü inanca sahip olmasının evliliklerine bağlılığından duyduğu mutluluğu da dile getirdi.
“ÇOK FAZLA DONDURMA YİYORUZ”
Büyükelçi Flake, kurabiye yapan eşine yardım etmek için mutfakta hazır bulunurken, Cheryl Flake bu görüntünün sadece röportaj için olmadığını, Büyükelçi’nin de kurabiye yapmayı sevdiğini söyledi.
Türkiye’de en sevdikleri tatlının ise dondurma olduğunu dile getiren Büyükelçi Flake, “Dondurmayı çok seviyoruz. İnancımız doğrultusunda alkol kullanmıyoruz ve sigara içmiyoruz, başka diğer sağlık kısıtlamalarımız da var. Dolayısıyla elimizde sadece bu var. Çok fazla dondurma yiyoruz.” dedi.
Büyükelçi Flake, eşinin fıstıklı baklavayı hatırlatması üzerine, ortasında dondurma olan baklavaların “baklava burger” diye satıldığını gördüğünü anlattı.
Bu arada Cheryl Flake, tereyağı, şeker, esmer şeker, kabartma tozu, vanilya özütü, yumurta, un ve çikolata parçacıklarını katarak kendi özel tarifiyle damla çikolatalı kurabiyeleri yaparken, Büyükelçi de ona yardım etti.
“DİPLOMASİDE İYİ OLMAK İSTİYORSAN, OYUNUNA HAKİM OLMALISIN”
Konutlarındaki tenis kortunda spor yapan Flake çifti, genelde birbirine karşı değil, aynı takımda olup çiftler tenisi oynadıklarını söyledi.
Özellikle aile ve arkadaşlarla tenis oynamaya büyük önem verdiklerini anlatan Büyükelçi Flake, genelde 10 ya da 12 kişi korta çıkarak kardiyo tenis oynadıklarını anlattı.
Flake, tenis ve squashın çok iyi egzersiz yapma yolları olduğunu belirterek, “Cheryl, benden daha fazla oynar. Her ikimiz de çok severiz. Zor bir günün ardından ya da sabah erken saatte oynayabilmek, kortun yakında olması harika.” dedi.
Tenis oynamasının diplomasiye yansımalarını ise Flake, “Diplomaside iyi olmak istiyorsan, oyununa hakim olmalısın ve dinlenmelisin. Ruh sağlığın yerinde olmalıdır.” ifadesini kullandı.
Teniste genelde hangisinin kazandığına ilişkin soruya Cheryl Flake, “Genelde çift olarak oynuyoruz. Normal olarak aynı takımdayız.” yanıtını verdi.
Büyükelçi Flake ise “İkimiz nadiren kaybederiz.” diye konuştu.
